สัญลักษณ์ต่าง ๆ

Q : จริงหรือไม่ที่รัศมี (Halo) ที่ปรากฏล้อมรอบศีรษะของ พระเยซู และบรรดานักบุญผู้ศักดิ์สิทธิ์ในคริสตศาสนา เอามาจากสุริยเทพของอียิปต์ ?

A : ไม่เป็นความจริง รัศมีเหล่านี้ปรากฏในช่วงศตวรรษที่ 3-4 ในผลงานศิลปะต่าง ๆ ของทางคริสตศาสนา เพื่อสื่อถึงความสว่างจากองค์พระผู้เป็นเจ้า และสื่อแทนมงกุฎ นอกจากนี้รัศมีในทางคริสตศาสนาไม่ได้มีเพียงรูปทรงกลมอย่างเดียว หากแต่มีรูปทรงสามเหลี่ยม หรือ สี่เหลี่ยม หกเหลี่ยม อยู่อีก รัศมีแต่ละรูปทรงก็สื่อความหมายและมีลักษณะการนำมาใช้แตกต่างกันออกไป เช่น สี่เหลี่ยมใช้กับผู้ใจบุญที่ยังมีชีวิตอยู่ ทรงกลมใช้กับนักบุญ สามเหลี่ยมสื่อถึงพระตรีเอกภาพ และทรงกลมที่มีไม้กางเขนภายในเป็นสัญลักษณ์ของการไถ่บาปด้วยกางเขนจึงใช้กับพระเยซูเท่านั้น

Q : เครื่องหมายดาว 5 แฉก หรือ เพนตาแกรม (pentagram) สื่อถึงอะไรกันแน่ ?

A : ในช่วงยุคกลาง (ช่วงปี ค.ศ. 1100-1500 โดยประมาณ) เครื่องหมายดาว 5 แฉกนี้ถูกใช้สื่อความหมายทางคริสตศาสนาหลายต่อหลายความหมาย เช่น สื่อถึงรอยแผลศักดิ์สิทธิ์ทั้ง 5 ของพระเยซูคริสต์ ที่พระองค์ได้รับในช่วงพระมหาทรมานก่อนสิ้นพระชนม์ หรือใช้สื่อถึงหนังสือทั้ง 5 เล่มของโมเสส และ ก้อนหินทั้ง 5 ก้อนที่ดาวิดใช้จัดการโกไลแอธ

ส่วนความหมายของดาว 5 แฉกอื่น ๆ ก็มีเกี่ยวกับทางดาราศาสตร์ และ ด้านอื่น ๆ เช่น

ช่วงสมัย 570-495 ปีก่อนคริสตกาล นักคณิตศาสตร์ชาวกรีก พิธากอรัส (Pythagoras)
ได้นำเครื่องหมายดาวห้าแฉกนี้มาใช้เป็นสื่อสัญลักษณ์แทน “สุขภาพ”

ช่วงสมัย 490-430 ปีก่อนคริสตกาล นักปรัชญานาม เอ็มเพโดเครซ (Empedocles) ก็ได้นำเครื่องหมายดาวห้าแฉกมาใช้แทนธาตุอันได้แก่ ดิน น้ำ ลม ไฟ และ วิญญาณ โดยสื่อว่าดวงดาวนี่แหละสื่อถึงสภาพสมดุลของธาตุทั้ง 5



Q : ถ้าเช่นนั้น จริงหรือที่สัญลักษณ์ดาว 5 แฉกนี้เกี่ยวพันกับเทพธิดา วีนัส และเพศหญิงด้วย ?

A : ไม่เป็นความจริง สัญลักษณ์ดาว 5 แฉกไม่เคยสื่อถึงเพศหญิง หรือ เทพธิดาเลย หากจะมีความเกี่ยวข้องกับวีนัส หรือ ดาวศุกร์ ก็มีเพียงความเกียวพันในเชิงดาราศาสตร์โบราณ คือช่วง 3000-2500 ก่อนคริสตกาลโดยประมาณ สัญลักษณ์ดาว 5 แฉกถูกใช้เป็นสัญลักษณ์แทนดวงดาว 5 ดวง ได้แก่ ดาวพฤหัส (Jupiter) ดาวอังคาร (Mars) ดาวพุธ (Mercury) ดาวเสาร์ (Saturn) และ ดาวศุกร์ (Venus) ซึ่ง จะเห็นว่า 4 ดวงที่เหลือเป็นเทพผู้ชายทั้งหมด


Q : นอกจากนี้แล้ว สัญลักษณ์ดาว 5 แฉกยังนำไปใช้ในแง่ใดอีกหรือไม่ ?

A : มีกลุ่มพวกลัทธินอกรีตบูชาซาตาน เอาสัญลักษณ์ดาว 5 แฉกนี้ไปใช้ โดยนำดาวห้าแฉกนี้ไปกลับหัวลงและเติมหัวแพะที่เรียกว่า บาโฟแม็ต (Baphomet) เข้าไปตรงกลาง กรณีนี้เหมือนการเอาไม้กางเขนไปกลับหัว เพื่อแสดงตัวว่าเป็นด้านตรงข้าม อันไม่ได้มาจากการกำหนดของพระศาสนจักรเลย



อ้างอิง

* John Michael Greer, The New Encyclopedia of the Occult (St.Paul , MN : Llewellyn Publications, 2003 )

* Kerr Cuhulain, Full Contact Magick: A Book of Shadows for the Wiccan Warrior (St.Paul, MN: Llewellyn Publications, 2002)

* Raven Grimassi, Encyclopedia of Wicca & Witchcraft (St.Paul, MN : Llewellyn Publications, 2000)

* จอร์จ เฟอร์กูสัน เขียน, กุลวดี มกราภิรมย์ : เครื่องหมายและสัญลักษณ์ในคริสต์ศิลป์ (สำนักพิมพิ์มหาลัยเกษตรศาสตร์)